Ναός Άγιοι Απόστολοι

Ναός Άγιοι Απόστολοι.Η εγκάρσια καμάρα είναι ελαφρά, οξυκόρυφος, ο νάρθηκας ήταν κεραμοσκεπής, ενώ, σήμερα η καμάρα αυτή έχει καταπέσει. Πρέπει να είναι των ίδιων χρόνων με τον Ναό Μεταμορφώσεως. Και αυτός ο Ναός, είναι Βυζαντινής εποχής.
Οι εξωτερικές διαστάσεις του παλιού ακέραιου Ναού, κατά την Ευβοϊκή Εγκυκλοπαίδεια, ήταν 9,90 5,30, ο νάρθηκας, 5,50 μέτρα πλάτος. Ο νάρθηκας, είναι σε ερείπια, κεραμοσκέπαστος, όπως είπαμε, με δύο εισόδους. Πρέπει να είχε φιάλη (κατά την παράδοση), η οποία δεν ευρέθη. Δεν έχει διακονικό, η Αγία Τράπεζα, είναι κτιστή και ξέχωρη. Κτητορική επιγραφή δεν υπάρχει, γιατί μεγάλο μέρος του Ναού, είναι ασβεστωμένο. Η τοιχοδομία είναι από ακανόνιστους αργούς λίθους, με κεραμίδια και ασβέστη. Πρέπει να έγινε ανακαίνιση στα χρόνια της Φραγκοκρατίας, όπως αναφέρει η Ευβοϊκή Εγκυκλοπαίδεια. Το υπόλοιπο δε τμήμα του Ναού, είναι Βυζαντινής εποχής. Φωτίζεται από παράθυρο στο δεξιό ψάλτη, έχει δύο πόρτες, μία δυτικά και μία νότια, που τα τόξα τους είναι από πωρόλιθους. Η σφαιρική κόγχη του Ιερού, είναι 2,70 μέτρα, ημικυλινδρική, εξωτερικά σκεπασμένη με κεραμίδια. Ο βόρειος τοίχος ήταν ως τη μέση από την πίσω μεριά στο χώμα. Έγινε από την αρχαιολογική υπηρεσία αποχωμάτωση και έργα, για την αντιμετώπιση της υγρασίας. Καθαρίστηκε ο εξωτερικός αυτός τοίχος και πρόκειται σύντομα να γίνει αρμολόγηση. Εσωτερικά ο τοίχος του Ναού, είναι καλυμμένος με μούχλα και υγρασία. Ο Ναός είχε πάθει πολλές καταστροφές στην στέγη και αναστηλώθηκε από την αρχαιολογική υπηρεσία το 1993, με αλλαγή της στέγης, τσιμεντοενέσεις, κλείσιμο των ρωγμών και τοποθέτηση νέων κεραμιδιών. Υπήρχαν όμορφες τοιχογραφίες, αλλά σήμερα, σώζονται σπαράγματα κατά διαστήματα, δηλαδή, μεγάλο μέρος τους, έχει καταστραφεί από την μούχλα και τις ρωγμές. Στην αψίδα παρουσιάζεται η Θεοτόκος, με σεβίζοντες Αγγέλους. Στην Δ. καμάρα διακρίνεται ο Επιτάφιος Θρήνος. Αποκαθήλωση, Μεταμόρφωση και τμήματα άλλων παραστάσεων. Κάθε παράσταση, περιβάλλεται από πλατιές διακοσμημένες ταινίες. Άλλες τοιχογραφίες είναι η κοίμηση της Θεοτόκου, ο Μυστικός Δείπνος, η Πεντηκοστή και πολλές μορφές Αγίων, δυσδιάκριτες..

Οι τοιχογραφίες αυτές, πρέπει να είναι σύγχρονες με την Β` οικοδομική φάση του Ναού, που πρέπει να χρονολογηθεί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Τέμπλο ο Ναός δεν έχει. Ήταν τελείως ξύλινο, κατεστραμμένο και πρόχειρο, όπως το είδαμε το 1990 και με την άφιξη της αρχαιολογικής υπηρεσίας καταστράφηκε για να επισκευαστεί ο Ναός και σύντομα πρόκειται να κατασκευαστεί νέο ξυλόγλυπτο, με την άδεια της αρμόδιας υπηρεσίας. Το δάπεδο υπερυψωμένο με πέτρες, τσιμέντο και σε μερικά σημεία κατεστραμμένο και πρόκειται να διαμορφωθεί. Φορητές εικόνες δεν βρήκαμε, βρέθηκαν μόνο τα ξύλα και έλειπαν οι μουσαμάδες με την εικόνα (και οι εικόνες του Τέμπλου). Το γεγονός αυτό, το καταγγείλαμε στην αρχαιολογική υπηρεσία. Δεν γνωρίζουμε βέβαια, πότε συνέβη το γεγονός. Διατηρείται μόνο μία εικόνα των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, σε μουσαμά (εικόνα Τέμπλου). Οι Άγιοι κρατούν στα χέρια μαζί, ομοίωμα Ναού, χωρίς χρονολογία και όνομα Αγιογράφου. Από πάνω τους, υπάρχει σε τρίγωνο, το μάτι του Θεού. Ο Άγιος Πέτρος κρατά τα κλειδιά της Βασιλείας και ο Παύλος ειλητάρια. Διατηρείται η επιγραφή «Οι Άγιοι Απόστο(λοι) (Πέτρος) και Παύλος» στο πάνω μέρος του Ναού. Μελετήθηκε το μνημείο από την Γεωργοπούλου Μαρία του 1977 και τον Γ. Δημητροκάλη το 1983. Είχε καταρτισθεί πρόγραμμα στερεώσεως και αποκαταστάσεως, τόσο του Ναού Μεταμορφώσεως, όσο και των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, αλλά δυστυχώς από την μελέτη του 1972, ήρθε το 1993 και έτσι και τα δύο μνημεία έπαθαν πολλές καταστροφές.